Bij het mooi maken van verwaarloosde plekken is de essentie: enthousiasme, ideeën en talenten van betrokkenen opsporen. Het vinden van verwaarloosde plekken is niet echt het probleem! De volgende stap is het belang van tijd en geld van belanghebbenden inventariseren. Gaat het om anti-inbraakstrips of kunst? Daarna moet je de zaken concreet zien te maken. In 2016 leg ik de nadruk op het realiseren van mijn dromen in Dordrecht.
Intrigerende voortuin
Eind december 2015 was ik met mijn gezin in een B&B (bed & breakfast) in Elsloo (Limburg). Om te ontspannen en samen met vrienden oud & nieuw te vieren. Bij het boodschappen doen op het plein van lokale winkelcentrum viel mijn oog op 16 (!) afgeplakte ramen met suf blauw plastic: de Albert Heijn van Elsloo. Hoe kan een winkeleigenaar dat verzinnen? De openbare ruimte is weliswaar niet de voortuin van de grootgrutter, maar dát het ‘blauwe plastic’ de algehele uitstraling van de openbare ruimte beïnvloedt staat buiten kijf. Die ‘voortuin’ kan een stuk intrigerender en aantrekkelijker. Bijvoorbeeld door kunst aan te brengen op die 16 afgeplakte ramen. Dat leidt vást tot méér klanten, gesprekjes over de schoonheid van de kunst, wie er allemaal meedeed en hoe trots zij er op zijn.
Van wijkagent tot lokale jeugd
Zo begint mijn werk vaak. Ik erger me aan een verwaarloosde plek en ga op zoek naar belanghebbenden. Van wijkagent tot de lokale jeugd, van manager bij een woningcorporatie tot stadsmarinier bij de gemeente. Het kan ook zijn dat een vastgoedeigenaar of gemeente me vraagt om samen met de buurt een verwaarloosde plek mooi te maken.
Eigen buurt
Mijn eigen buurt en stad spelen een belangrijke rol in de kunstprojecten die ik realiseer voor verwaarloosde plekken. Daar fiets, loop, en ben ik immers het meest. Inmiddels heb ik sinds 2007 zo’n 25 kunstprojecten/-evenementen kunnen realiseren in ‘mijn buurten’. Allereerst was dat de Kromstraat in Delft waar ik een 2-jarig cultuurprogramma in mijn eigen straat ontwikkelde. Met tijdelijk creatief gebruik van drie lege panden als cultuurpodium, galerie en lunchroom/creatief naaiatelier, een straatdiner voor 100 personen en etalagekunst in bijna alle ramen van de straat.
Daarna heb ik vijf jaar in Delfshaven, Rotterdam gewoond. Dit heeft geleid tot brievenbussen die voorzien zijn van nostalgische foto’s van het oude Delfshaven, een beschilderd electrahuisje met portretten van bewoners, een grote muurfoto (11 x 11m) met een tropische vlindertuin, 5 streetart-werken (samenwerking met lokale jeugd,) een leeg brugwachtershuisje wat is getransformeerd tot expositieruimte (sinds 2011) en laatst zelfs tot een mini-concertpodium voor het North Sea Jazzfestival. Om nieuw leven in lege brugwachtershuisjes te bevorderen heb ik vervolgens de landelijke Stichting Brugwachtershuisjes opgericht.
Dromen voor Dordrecht
Sinds eind 2013 woon ik in Dordrecht. Daar sudderen al diverse projecten, maar het heeft nog niet geleid tot concrete resultaten. Zo is één van mijn dromen voor Dordrecht om in mijn eigen buurt (Leerpark/Land van Valk) een kunstwerk te maken van de buitengevels van de oude Valkenhorstschool (Professor Kohnstammlaan). Dit gebouw had al gesloopt moeten zijn, zodat Heijmans daar de nieuwe wijk ‘Nieuw Land van Valk’ kan ontwikkelen. Er zitten echter vleermuizen in de school, een beschermde diersoort! Daardoor duurt het nog tot 2017 voordat de gemeente het gebouw mag gaan slopen. Elke dag kijk ik uit mijn keukenraam tegen de lelijke grijze gevel aan en denk: wat zou er nou mooier zijn om samen met leerlingen van Art & Design van het Da Vinci College op het Leerpark dit pand te verfraaien en daarmee het Leerpark creatief op de kaart te zetten?! In 2008 heb ik eenzelfde soort project gedaan met 12 slooppanden die Delfts Blauw werden op het stationsplein van Delft.
Het verlevendigen van de Spuiboulevard middels kunst – of andere creatieve interventies is een uitdagend project. Met kunst kan je benadrukken dat deze straat, in hartje centrum van Dordrecht, een metamorfose ondergaat. Nu staat er veel vastgoed maar leeg bij: het oude Belastingkantoor, de ANWB-winkel en het UWV-kantoor. Wie doet er mee?
Mijn inspiratiebronnen en uitdagingen
Waarom doe ik wat ik doe? Belangrijk voor mij is de tijd die ik op mijn 19e in Brazilië verbleef. Ik deed 8 maanden vrijwilligerswerk in een krottenwijk in São Paulo bij een wijkontwikkelingsproject voor kinderen (0-16 jaar). Ondanks de grote armoede sprak de kracht, vrolijkheid en doorzettingsvermogen van de Brazilianen mij enorm aan. Geïnspireerd door mijn tijd in Brazilië wil ik graag iets bijdragen aan een socialere maatschappij. Mijn fascinatie voor fysieke en creatieve aspecten ontwikkelde ik tijdens mijn studie architectuur aan de TU Delft, op het basisonderwijs van de vrijeschool en dankzij mijn creatieve en flexibele moeder. Reflecteren en structureren leerde ik van mijn vader.
Mensen meekrijgen gaat over contact leggen. Dat is niet altijd eenvoudig voor mij als kat-uit-de-boom-kijker. Nieuwsgierig ben ik zeker, maar mensen aan de praat krijgen is twee. Er op af gaan, zoals mijn moeder vroeger een broodje voor een zwerver kocht, is dan belangrijk. Maar ook luisteren en zelf goed in mijn vel zitten.
Doorzettingsvermogen is in mijn werk ook heel belangrijk. Ik geef de moed niet snel op. Het beschikbaar krijgen van het brugwachtershuisje in Delfshaven heeft me bijna 3 jaar gekost, het oprichten van de goedlopende Stichting Brugwachtershuisjes ook nog eens 3 jaar. Voor mij is het glas altijd half vol, er leiden genoeg wegen naar Rome. Belangrijk is dan dat mensen in je directe omgeving je steunen en stimuleren.
De financiering van mijn projecten is ook zeker een uitdaging. Met alleen een bijdrage van de formele eigenaar van de plek krijg je de begroting meestal niet rond. Daarnaast is mijn filosofie dat er altijd meerdere belanghebbenden zijn bij een verwaarloosde plek. Die moet je zo trots mogelijk maken en dus betrekken. Dan is de uiteindelijke artistieke uiting ingebed in zijn omgeving en gaat hij langer mee (geen last van graffiti of vandalisme). Bovendien zet het de buurt via via of in de pers ook nog op de kaart. Soms gaat financiering er ook gewoon over of een eigenaar het intern kan verantwoorden om in kunst te investeren en niet in anti-inbraakstrips. Kortom, aanvullende financiering via fondsen, subsidies of sponsors blijft altijd van belang.
Mooie momenten
Het mooiste en interessantste aan mijn werk zijn de mensen die ik ontmoet. Van een lokale hangjongere op een verwaarloosd plein tot een moeder aan dat plein waarmee ik in het Portugees van gedachten kan wisselen. Of de ontmoeting met illustrator-in-opleiding Aman Dhamrait. In de Indiase kledingwinkel van haar ouders had brand gewoed na overleg met de woningcorporatie kon zij een buurpand (ook met brandschade) voorzien van haar kunst. Dan lijkt het wel of alles samenkomt en zo’n nare gebeurtenis een mooie wending krijgt en ik het talent voor illustreren van Aman kan aanwakkeren en faciliteren.
Gereedschapskist
Een telefoon met fototoestel is voor mij heel belangrijk. Daar leg ik verwaarloosde plekken mee vast. Maar natuurlijk ook mooie, creatieve en inspirerende plekken. Een computer met een fotobewerkingsprogramma, tekst- en rekenprogramma’s is essentieel om degelijke projectplannen te maken en potentiële klanten met mooie beelden te verleiden. De ideeën van mensen rond een verwaarloosde plek kan ik hiermee concreet maken. Tenslotte, mijn fiets en het openbaar vervoer, zijn echt onmisbaar. Daarmee ben ik lekker buiten en snel ter plekke.
Verwaarloosde plekken mooi maken gaat dus over meer dan alleen die plekken vinden! Het gaat over verschillende belangen van mensen, contact leggen, verbinden, ideeën opdoen, concretiseren met een projectplan en nog veel meer. Over anti-inbraakstrips én kunst dus. Maar vooral over kansen zien en middelen organiseren met enthousiaste mensen die er ook voor gaan.
Zie jij kansen om een verwaarloosde plek in Dordrecht mooi te maken? Ik fiets graag langs om van gedachten te wisselen!
O ja, en die suffe afgeplakte ramen van de Albert Heijn in Elsloo…dat wordt vervolgd!
Deze blog verscheen eerder op de Facebookpagina van Vrouwen Ondernemen Het
Foto’s: Lotti Hesper, Léon Richard, Gerard de Bruin, Google